تفاوت اقتصادی- اجتماعی کشورها و تاثیر آن بر جای پای بوم شناختی (مقایسه رابطه جای پای بوم شناختی با تولید ناخالص داخلی کشورهای منتخب جهان)

تفاوت اقتصادی- اجتماعی کشورها وتاثیر آن بر جای پای بوم‌شناختی (مقایسه رابطه جای پای بوم‌شناختی با تولید ناخالص داخلی کشورهای منتخب جهان)   مهدی عالی‌پور1، فرزام پوراصغر سنگاچین*2، سمیه فروغ3   1 دانشجوی دکتری محیط‌زیست- آمایش محیط‌زیست، دانشکده منابع‌طبیعی، دانشگاه تهران، ایران 2 رییس گروه محیط‌زیست امور آمایش و توسعه منطقه‌ای سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، ایران 3 کارشناسی ارشد مهندسی کامپیوتر-نرم‌افزار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اردبیل، ایران   (تاریخ دریافت: 20/12/1395؛ تاریخ تصویب: 09/07/1397)   چکیده اقتصاد جهانی در حال پیشی گرفتن از ظرفیت‌های تحمل کره زمین برای پشتیبانی از آن است و این شکاف هر روز نیز بیشتر می‌شود. جهان در آستانه ورود به میانه دهه دوم هزاره سوم بیش ‌از پیش نظام‌های حیات‌بخش کره زمین را تحت ‌فشار قرار داده است که هر روز دامنه فشار بر منابع‌طبیعی و محیط‌زیستی گسترده‌تر می‌شود. به همین علت، امروزه موضوع حفاظت از محیط‌زیست به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مشکلات جامعه جهانی در کانون توجه جامعه جهانی قرار گرفته است. اکنون بشر به این درک رسیده است که الگوهای تولید و مصرفی که مدت‌های مدیدی در جهان از سوی جوامع غربی تبلیغ می‌شده‌اند، سرابی بیش نبوده و امکان بهره‌برداری‌های بیشتر از منابع ‌مانند کشورهای ثروتمند به ‌هیچ‌ عنوان برای کشورهای در حال‌ توسعه و فقیر میسر نیست. زیرا، چنین روندهایی می‌تواند به فروپاشی نظام‌های زیستی منتهی شود. در این تحقیق، ابتدا مفهوم شاخص جای پای بوم‌شناختی بررسی ‌شده است و پس‌ از این برای تعیین رابطه بین جای پای بوم‌شناختی و درآمد، اطلاعات لازم در مورد جای پای بوم‌شناختی و درآمد تعدادی از کشورها استخراج ‌شده و رابطه و میزان همبستگی بین آن‌ها تبیین می‌شود. بر اساس این مطالعه مشخص‌شده است که کشورهای توسعه ‌یافته اثرات تخریبی بیشتری بر پایداری نظام‌های زیستی محیط‌زیست داشته و باید مسؤولیت بیشتری را درزمینه توسعه پایدار متقبل شوند (اصل مسؤولیت مشترک اما متفاوت بیانیه ریو).         کلید واژه‌ها: توسعه پایدار، شاخص‌های توسعه پایدار، جای پای بوم‌شناختی، درآمد سرانه.         * نویسنده مسئول:                                                                                              Email: [email protected]